Allah'ın İlmi ve Mutlak Bilinmezlik

Allah Teâlâ kemâl ifade eden sıfatlarla vasıflanmıştır. O'nun İlmi ezelîdir, kadîmdir. “Allah'ın isim ve sıfatlarından hiçbiri sonradan olma değildir. O, ilmiyle dâimâ bilir, İlim O'nun ezelde sıfatıdır. O, Ḳudretiyle dâimâ Ḳâdir'dir, Ḳudret O'nun ezelde sıfatıdır. Kelâm ile konuşur, Kelâm O'nun ezelde sıfatıdır. Yaratması ile dâimâ yaratıcıdır, yaratmak (Tekvîn) O'nun ezelde sıfatıdır…”, “Allah Teâlâ, yaratmadan önce de yaratıcı, rızıklandırmadan önce de rızık verici idi.” (Ebû Hanîfe). O'nun Güzel İsimlerinden bir kısmı ilim sıfatıyla bağlantılıdır. ‘Âlim, ‘Alîm, Ḫabîr, Ḥakîm, Ḥafîz, Raḳîb, Vekîl, Muḥît, Vâsi‘, Muḥṣî, Müheymin, Şehîd isimleri hep O'nun ezelî ilmi ile bağlantılı isimlerdir. Semî‘, Baṣar, İrâde, Ḳudret ve Tekvîn vb. sıfatları da O'nun İlim sıfatıyla bağlantılıdır.

Allah Teâlâ kendi zâtını ve zâtının gayrını bilir. “Allah, yok olanı (ma‘dûm) yokluğu hâlinde, yok olarak bilir. Onu yarattığı zaman nasıl olacağını bilir. Var olanı (mevcûd) varlığı hâlinde, var olarak bilir, onun yokluğunun (fenâ) nasıl olacağını bilir. Allah, ayakta duranın ayakta duruş hâlini, oturduğu zaman da oturuş hâlini bilir. Bütün bu durumlarda Allah'ın İlminde ne bir değişme ne de sonradan olma bir şey hâsıl olmaz. Değişme ve ihtilâf yaratılanlarda olur. Allah'ın İlmi birdir, mâ‘lûmât ise çeşitlidir… Allah yarattıklarından hiçbirini kâfir veya mü'min olmaya zorlamamış ve onlardan hiçbirini mü'min veya kâfir olarak yaratmamıştır. Fakat onları şahıslar, fertler olarak yaratmıştır. Îman ve küfür kulların fiilleridir. Allah, küfre sapan kimseyi, küfrü esnâsında bir kâfir olarak bilir. O kimse daha sonra îman ederse, Allah onu îmanı hâlinde, mü'min olarak bilir ve O'nun İlmi ve sıfatı değişmeksizin onu sever.” (Ebû Hanîfe).

Allah Teâlâ, külliyyâtı ve cüz'iyyâtı, geçmişi ve geleceği, gaybı, şehâdet âlemini ve varlıkların kaderlerini bilir. O, henüz fiil aşamasına gelmemiş olan insanların kalplerinde gizlediklerini de bilir. Allah, her şeyi ilmen kuşatmıştır.