Kırgız Halk Ozanlarında Dinî Tasavvufi Motifler

İslâm evrensel bir din olarak farklı coğrafyalara yayılmış, farklı dil ve kültüre mensup insanları aynı ülkü etrafında bir araya getirmiştir. Şüphesiz “İslâm” temel ilkelerinden taviz vermemekle birlikte farklı coğrafyalardaki insanların kendi kültürlerini yaşamalarına da izin vermiştir. İslâm'ın erken dönemlerden itibaren yayıldığı coğrafyalardan biri olan Orta Asya coğrafyasındaki halklar da İslâm'ın ilkelerini kendi günlük dillerine yansıtmışlar, bu ilkeleri edebî söyleyişlerinde dile getirmişlerdir. Bu coğrafyanın bir parçası olan Kırgızlar da aynı yöntemi takip etmişlerdir. Kırgız tarihinin belirli bir döneminde ortaya çıkan Ozanlar akımı da dinî kültürün halk katmanlarına yayılması yanında Rus emperyalizmine karşı direnişin bir parçası olması açısından oldukça önemlidir. Araştırmamız giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Orta Asya topraklarında faaliyet gösteren Yesevîlik, Nakşibendilik ve Kadirîlik gibi tasavvufî tarikatlarının kısaca tarihi ele alındıktan sonra, Kırgızlar arasındaki faaliyetleri tarihsel açıdan değerlendirilecektir. İkinci bölümde Kırgız sözlü kültürü ve Manas Destanın'da dinî tasavvufî motifler incelenecektir. Üçüncü bölümde ise Kırgız halk ozanları'nın yaşadığı dönemin siyasi, ilmi ve kültürel yapısı ele alındıktan sonra yazdığı şiirlerindeki tasavvufî ve dinî motiflere yer verilecektir.