Yemen'de Tasavvuf (Bâ Alevî Tarikatı)

Yemen'in Terim şehrinde kurulup dünyanın pek çok bölgesinde etkili olan Bâ Alevî tarikatı, yaklaşık sekiz asırlık bir geçmişe sahiptir. Bâ Alevî tarikatı, diğer sünni tarikatlara usûl olarak benzerlik gösterirken zikir, meşrep, el verme, hırka giydirme gibi furû' meselelerde kendine has bir sistem geliştirmiştir. Bu tarikat, Şâzeliyye ve İmâm Gazzâlî'nin sünni İslâm metotlarını mezceden yeni bir anlayış şeklinde ortaya çıkmıştır. Tarikatın özünü, Kur'ân ve sünnete iktidâ, şeriat kurallarına uyumlu bir yaşam, seleflerinin menheclerine uyma prensipleri oluşturmaktadır. İslâm'ın sünni yorumunu benimseyen Bâ Alevîler, itikadi yönden Eş‘arî, fıkhi yönden Şâfiî mezhebine mensupturlar. İlim, amel, vera‘, havf ve ihlâs, temel öğretilerini oluşturmaktadır. Bu anlayışta, Gazzâlî'nin görüşlerine çok önem verilmiş; bu doğrultuda onun dinî öğretileri tarikatın hareket noktasını oluşturmuştur. Zaman içerisinde oldukça genişleyen tarikat, Ayderûsiyye, Haddâdiyye ve Attâsiyye başta olmak üzere birçok kola ayrılmıştır. Bâ Alevîlerden pek çok âlim, şair, fakîh ve sûfî yetişmiş; Yemen'in ilmî, dinî, siyasi, iktisadi ve soyo-kültürel alanında etkin rol oynamışlardır.