İbn Herme ve Şiirleri

Arap edebiyatı tarihinde, bilhassa Câhiliye ve İslâm sonrası ilk dönemlerde şiir hem bireysel hem toplumsal hafızanın taşıyıcısı olarak büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda hicrî ikinci yüzyılda yaşamış olan İbn Herme dönemin sosyal, siyasi ve ahlaki çalkantılarına tanıklık etmiş ve şiirlerini bu gerçekliğin izlerini taşıyan edebî bir dille kaleme almıştır. İbn Herme, sadece içkiye ve hayata dair dizeleriyle değil, aynı zamanda insanlık hâlleri ve zamanın ruhunu yansıtan ifadeleriyle de dikkat çekmiştir. Onun şiirlerinde samimiyet, hayal kırıklığı, pişmanlık ve ironi bir arada bulunmaktadır. Öte yandan başta Asmaî olmak üzere diğer alimler tarafından da istişhâdın zaman sınırını belirleyen son şairlerden biri olarak kabul edilen İbn Herme'nin şiirleri dilbilgisi ve sözlük çalışmalarında bir referans kaynağıdır. Nitekim şair, istişhâd açısından Arap edebiyatının son halkası olarak kabul edilmekte olup şiirleri dilbilim çalışmalarında önemini korumaktadır. Bu çerçevede İbn Herme'yi ve şiirlerini ele alan bu çalışma, bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde şairin yaşadığı dönemdeki siyasi, sosyal ve edebi hayata temas edilmiştir. Birinci bölümde şairin hayatı, şairliği, şiirlerinin gücü ve şiirleriyle istişhad konuları ele alınmıştır. İkinci bölümde İbn Herme'nin şiirleri konularına göre tespit edilerek değerlendirilmiştir. Son bölümde ise İbn Herme'nin şiirleri şekil ve üslup bakımından incelenerek kaside yapıları, kelime tercihleri, cümle yapıları ve kullandığı edebî sanatlar ortaya konmak suretiyle şiirlerinin edebî değeri tespit edilmeye çalışılmıştır.