Osmanlı Dönemi Mu‘rib Eserleri'nin Değerlendirilmesi

Osmanlı döneminde medreselerde yürütülen Arapça öğretiminde, başlangıç seviyesindeki öğrencilerin talepleri doğrultusunda derslerde okutulan metinleri daha anlaşılır ve kolay takip edilebilir hâle getirmek amacıyla Mu‘rib türü eserler telif edilmiştir. Bu eserler, öğrencilere i‘râb yapma becerisi kazandırmanın yanı sıra pratik fayda sağlayan bir nitelik taşımaktadır. Medreselerde yaygın biçimde okutulan Avâmil literatürü üzerine yazılan Mu‘ribler, zamanla Avâmil Mu‘ribleri adıyla anılan bir alt türün oluşmasına zemin hazırlamıştır. Kütüphane kayıtları üzerinden yapılan incelemelerde bu türün dikkat çeken örnekleri arasında, Taşköprîzâde Ahmed Efendi'nin Mu‘ribu'l-Avâmil'i, Kuyucaklı Abdullah b. Muhammed el-Aydınî'nin Mu‘ribu'l-Avâmili'l-Cedîd'i, Mustafa b. Bekir Güzelhisarî'nin Mu‘ribu'l-Avâmil'i ve Zeynîzâde Hüseyin Efendi'nin Ta‘lîku'l-Fevâdıl ‘alâ İ‘râbi'l-Avâmil yahut Avâmil-i Mu‘rib'i yer almaktadır.