Felsefi ve Kelami Açıdan Tanrı-Âlem İlişkisi

Müslümanlar siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik, ilmî vb. yönlerden son iki asırdır arayış içerisindedirler. Kendi gelenekleri üzerinden geçmişlerini incelediklerinde içinde bulundukları çağı yakalayamama endişesini taşırlarken; diğer medeniyetler -hassaten Batı medeniyeti- zaviyesinden mazilerini ele aldıklarında ise onu değersiz görebilmekteler. Ancak genelde bütün veçheleriyle Müslümanların ilmî tasavvurları özelde ise İslâmî düşünce geleneğinin ana kollarından olan kelâm ve felsefe, söz konusu arayışa katkı sağlayacak menba, metot ve muhtevaya sahiptir. Yaratma konusu bağlamında kelâmî ve felsefî açıdan hicrî dördüncü, miladî onuncu asrın iki büyük temsilcisi olan Kâdî Abdülcebbâr ile İbn Sînâ'nın varlık anlayışları ve kadîm olan Tanrı'nın hâdis olan âlemle kurduğu münasebetin niteliğinin yanında keyfiyetine dair de sundukları perspektifler önem arz etmektedir. Elinizdeki bu çalışma iki yüzyıldan beridir sürgit devam eden çok boyutlu arayışın ilmî/bilimsel yönüne ışık tutmayı hedeflemektedir. Aynı zamanda çalışmanın en başından sonuna kadar benimsediği kelâmî ve felsefî perspektifi hâvî mukayeseli usûl ise alandaki “ilk” olma vasfını haizdir.