Osmanlı Devleti'nde Râfızîlerin ve Zındıkların Hükmü

Elinizdeki bu çalışma, XV. ve XVI. asırlarda yaşamış olup aynı zamanda Osmanlı Devleti'nin en muktedir olduğu dönemlerde Şeyhülislamlık yapan İbn Kemal Paşa'nın (873-940/1469-1534) zındıklar hakkında yazmış olduğu bir eseridir. Risâlenin başlığında her ne kadar zındıklarla ilgili belirtilse de tercümede görüleceği üzere müellifimiz meseleyi sadece zındıklara hasretmemiştir. Daha çok mezhepler, özelde ise Râfızîler'in konu edildiği çalışmanın içerisinde kelam, fıkıh, hadis, İslam mezhepleri tarihi ve tasavvuf gibi birçok ilim dalından meseleler bulunmaktadır. Bu meselelerin hepsi en ince ayrıntısına kadar Kemalpaşazâde'nin ilk başta selefin eserlerinden nakillerde bulunup ardından görüşünü belirtmesiyle sonuçlanmaktadır. Tabi bu davranış da onun hem o ilimlere olan vukufiyetini hem de tabir yerindeyse bir âlime yakışır şekilde ayağını sağlam taşa basmadan konuşmadığını göstermektedir. Döneminde öne çıkan meseleler bazen hedef gösterilerek değerlendirilmiş bazen de herhangi bir şahıs veya olaydan bahsedilmeksizin konular işlenmiştir. Dolayısıyla eserin satır aralarından tarihi hadiselere de ışık tutacak mâlumat edinmek mümkün olacaktır.