Osmanlı Ülkesi, ‘Türkomanya' ve Türkler

Bu kitapta, XV. yüzyılın ilk yarısında, bağımsız bir krallık kurma amacıyla haçlı seferi planlayan Burgonya Düklerinden İyi Filip'in (saltanatı 1419-1467) emriyle Doğu Akdeniz, Anadolu ve Osmanlı Rumeli'sine bir keşif gezisine çıkan saray görevlisi Bertandon de la Broquière'in Denizaşırı Seyahatnamesi (Le Voyage d'Outremer), dönemin seyahatname yazıcılığı ve Burgonya haçlı zihniyeti perspektifinden incelenmiştir. Seyyahın üzerine aldığı, önce Hristiyan hacı kisvesiyle, sonra da Müslüman kisvesiyle sürdüreceği gizli misyon, efendisi liderliğinde bir haçlı seferi imkânının araştırılması gayesiyle, büyüyen düşmanın gücünü tartmak, yoklamak ve tetkik etme görevidir. La Broquière'in seyahatnamesi Balkanlara doğru genişleyen Türkler karşısında Avrupalı siyasi karar mercileri için adeta bir uyarı, bir ‘göz açma', bir casusluk metni olarak değerlendirmek mümkündür. Anlatı boyunca yazarın, yoğun bir ‘dokümante etme' dürtüsü ile her daim tetikte olan, somut ve kıymetli gerçekler için hevesli, muhtemel bir haçlı seferi ve lojistiği için gerekli hiçbir şeyi göz ardı etmeyip, küçümsemeyen sıra dışı bir gözlem tutkusuna tanıklık edilmektedir. Erken dönem Osmanlı tarihine ışık tutan ve edebi yönüyle söylem analizine davetiye çıkaran bu seyahatname, kanaatimizce son dönemde üzerine gösterilen tüm ilgi ve araştırmalara rağmen henüz hakkıyla incelenmemiştir. Çalışmamızda bu seyahatname bağlamında Burgonya haçlı siyasetinin izleri sürülmeye çalışılmış, gerek Bertrandon'un gerekse de Denizaşırı Seyahatinin bu siyaset içindeki konumu ve casusluk metni olma niteliği irdelenmiştir. Ayrıca seyyahın yolculuğu sırasında Türkmenlerin yaşadığı coğrafyaya ilişkin tasvirlerinden yola çıkılarak bir söylem analizi geliştirilmeye çalışılmıştır.