Irak Havzasında Teşekkül Eden Basra ve Kûfe Tefsir Ekolleri (Hicrî I. Asır)

Tefsir tarihini ele aldığımızda görürüz ki Abdullah b. Abbas'ın Mekke'de başını çektiği ilmî harekete; Mekke Ekolü, Übey b. Ka'b'ın Medine'de başında bulunduğu eğitim faaliyetine; Medine Ekolü ve Abdullah b. Mes'ûd'un Kûfe'de öncülüğünü yaptığı ilmî çalışmalara; Irak/ Kûfe Ekolü isimleri verilmiştir. Bu üçlü taksim hemen hemen bütün tefsir tarihi kaynaklarında bu şekilde tekrar edilmektedir. Basra'da Ebû Mûsâ el-Eş'arî'yle başlayan ilmî çalışmalar ise görmezden gelinmiş ve burada yetişen talebeler bazı iltisaklarla mezkûr üç ekolden Medine ve Kûfe ekollerinin temsilcileri olarak addedilmiştir. Ancak yaptığımız araştırma ve incelemeler Basra'da Ebû Mûsâ el-Eş'arî öncülüğünde başlatılan ilmî hareketin müstakil ve “Basra Ekolü” adı altında incelenmesi gerektiğinin ipuçlarını netice vermektedir. Fakat biz ilk olması hasebiyle bu çalışmamızda Basra'daki çalışmaları müstakil olarak ele almayıp Kûfe Ekolüyle birlikte ele almayı tercih ettik. Bu çalışmanın tefsir tarihi alanında yapılacak çalışmalara rehberlik edeceğini; bu zamana kadar yapılmış üçlü ekol tasnifinin tekrar gözden geçirilmesi ihtiyacını ihsâs ettireceğini ve Basra Ekolü'ne hak ettiği değerin verilerek yeni çalışmalarda yerini almasını sağlayacağını umut ediyoruz.