Mâverdî'ye Göre İslâm Hukukunun Kaynakları

Fıkıh usûlünün olgunlaşma çağı olarak kabul edilen hicrî beşinci asırda yaşamış olan Mâverdî, kendisinden önceki ilmî birikimden de istifade ederek şer'î hükümlerin kaynaklarını bazen ana hatlarıyla bazen de ayrıntılı olarak sistematik bir şekilde incelemeye tabi tutmuştur. Ancak o, alışılmışın dışında bu konuları müstakil bir eserde ele almak yerine fürû-i fıkha dair kaleme aldığı el-Hâvi'l-kebîr adlı eserinin “Edebü'l-kâdî” bölümünde incelemeyi tercih etmiştir. Mâverdî bununla fıkıh usûlü ilmini, teorik bir ilim olmaktan ziyade pratik sorunların, özellikle de toplumsal meselelerin çözümünde ana unsur olarak değerlendirmeyi amaçlamıştır. Mâverdî'nin İslâm hukukunun kaynaklarına dair görüşlerinin ele alındığı bu çalışma giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte çalışma hakkında bazı bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde, Mâverdî'nin İslâm hukukunun aslî kaynakları olan kitap, sünnet, icmâ ve kıyasa dair görüşleri ele alınmıştır. İkinci bölümde şer'u men kablenâ, istishâb, istihsân, sahabe kavli, örf ve umûmu'l-belvâ gibi İslâm hukukunun fer'î kaynaklarına yaklaşımı incelenmiştir. Sonuç kısmında ise araştırmada ulaşılan neticeye yer verilmiştir.